 |
| Ο Μάνος Γ. Παπάζογλου είναι Λέκτορας Πολιτικών Συστημάτων |
Τελικά η πολιτική είναι μία ακόμη απασχόληση που προσφέρει δημοσιότητα,
κοινωνικές διασυνδέσεις και status; Αν έτσι έχουν τα πράγματα, ποια είναι η
διαφορά του πολιτικού από άλλες δραστηριότητες, όπως του δημοσιογράφου, του
αθλητή, του διανοούμενου, του ηθοποιού;
Είναι προφανές ότι επικρατεί μία σύγχυση στην Ελλάδα
σχετικά με τις διαφορές αυτών των ρόλων. Γι’ αυτό και οι κατηγορίες
ανθρώπων που ανέφερα θεωρούν αυτονόητη τη μετάβασή τους στο χώρο της πολιτικής.
Αλλά και οι εκλογείς θεωρούν ότι η επιτυχία σε ένα από τα επαγγέλματα που έχουν
δημοσιότητα αποτελεί εισιτήριο για την πολιτική. Έτσι εξηγείται η διεύρυνση της
αποικίας ‘δημοσίων’ προσώπων στη Βουλή. Όπως και η πρόσφατη επιτυχία πολλών
τέτοιων περιπτώσεων να αποτελέσουν τους εκλεκτούς του λαού για το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο στις πρόσφατες εκλογές (αποδεικνύοντας το σφάλμα της επιλογής μίας
ενιαίας πανελλήνιας εκλογικής περιφέρειας).
Η πολιτική, όμως, είναι επάγγελμα, όπως ρητώς υποστήριξε ο Max Weber με τους δικούς του κώδικες και κανόνες. Διακρίνεται από άλλες δημόσιες δραστηριότητες, γιατί αποτελεί ένα λειτούργημα που ασκείται σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες της δημοκρατίας. Αυτό συνεπάγεται ότι η σχέση τους με τους πολίτες δεν είναι απλώς ένα ζήτημα αποδοχής και δημοτικότητας. Στηρίζεται σε μία σχέση αντιπροσώπευσης των αιτημάτων και των ανησυχιών των πολιτών, τα οποία είναι κάτι πολύ πιο επεξεργασμένο από το άθροισμά τους.
Γιατί ο πολιτικός καλείται να συναρθρώσει τα αιτήματα, να εκτιμήσει τη βαρύτητά τους, να αποφασίσει σύμφωνα με το δημόσιο συμφέρον. Γιατί σε τελική ανάλυση το καθήκον του είναι να διακονεί τη δημοκρατία και όχι να προβάλλει διαρκώς το είδωλό του στα media, όπως θα έκανε κάποιο celebrity για να διατηρήσει τους οπαδούς του. Η δουλειά του δεν είναι απλώς να σχολιάζει την πραγματικότητα με τρόπο αρεστό στους πολλούς. Πολλές φορές μπορεί να αντιληφθεί ότι πρέπει να λειτουργήσει διαπλαστικά προς την κοινή γνώμη καθιερώνοντας νέες αντιλήψεις, ιδέες και πρακτικές στην πολιτική διαδικασία.
Ένα από τα στοιχεία που κατά τη γνώμη μου τεκμηριώνει τη διαχρονική υποβάθμιση της πολιτικής ζωής είναι ότι η πλειονότητα των πολιτικών δεν αντιλαμβάνονται ότι η πολιτική είναι διακονία της δημοκρατίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότεροι πολιτικοί που κατείχαν ηγετικές θέσεις στις κυβερνήσεις, τα κόμματα, το κοινοβούλιο, άλλους δημόσιους θεσμούς όταν πλέον αποσύρονται από την πολιτική επιλέγουν την ιδιώτευση, τη σιωπή, την αποχή.
Μήπως η προσφορά στα κοινά είναι εφικτή μόνον όταν συνδέεται με τους θεσμικούς πόρους που εξασφαλίζουν τα δημόσια αξιώματα; Μήπως είναι ντροπή να εμπλακούν σε κοινωφελείς δραστηριότητες που βελτιώνουν τη δημοκρατία (π.χ. πρωτοβουλίες κοινωνικής αλληλεγγύης που συμβάλλουν στην άρση των κοινωνικών ανισοτήτων); Μήπως τελικά καθοδηγούνται από την χίμαιρα ότι θα περάσουν στην ιστορία επειδή κάποια μέσα ενημέρωσης, πιθανότατα σε σχέση συναλλαγής, τους επιδαψιλεύουν κολακείες για το έργο τους; Μήπως τελικά η σχέση αντιπροσώπευσης με τους πολίτες δεν ήταν παρά το μέσον (λόγω και των πελατειακών σχέσεων), και όχι ο αυτοσκοπός, και τελικά θεωρούν ότι ανήκουν σε μία πολιτική ελίτ και δεν αντέχουν να συναναστρέφονται τους απλούς πολίτες;
Τα
παραδείγματα είναι πολλά και δυστυχώς επιβεβαιώνουν ότι οι πολιτικές ηγεσίες
αλλοτριώνονται από το κυνήγι της εξουσίας για την εξουσία, από τη θεσιθηρία,
την αγωνία της προβολής και την έπαρση. Πρώην πρωθυπουργοί, αρχηγοί κομμάτων,
κορυφαίοι υπουργοί, δήμαρχοι, οι οποίοι δεν καταδέχονται να διαθέσουν τον χρόνο
τους, να μοιραστούν την πολύτιμη εμπειρία τους, το πολιτικό κεφάλαιό τους για
να προωθήσουν μαζί με τους συμπολίτες τους μικρούς ή μεγαλύτερους κοινούς
σκοπούς. Σκοποί οι οποίοι πιθανώς δεν θα δώσουν υλικό στον ιστορικό του
μέλλοντος. Αλλά θα κάνουν όλους εμάς να αναγνωρίσουμε ότι ο ηγέτης αυτός, ακόμη
και όταν παραιτήθηκε από τα πολιτικά αξιώματα, διακόνησε τη δημοκρατία, την
κοινωνία, τον τόπο του με κάθε πρόσφορο τρόπο. Μπορεί τότε να μπορέσει να
επιστρέψει καλύτερος και περισσότερο χρήσιμος στον στίβο της πολιτικής. Η πολιτική, όμως, είναι επάγγελμα, όπως ρητώς υποστήριξε ο Max Weber με τους δικούς του κώδικες και κανόνες. Διακρίνεται από άλλες δημόσιες δραστηριότητες, γιατί αποτελεί ένα λειτούργημα που ασκείται σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες της δημοκρατίας. Αυτό συνεπάγεται ότι η σχέση τους με τους πολίτες δεν είναι απλώς ένα ζήτημα αποδοχής και δημοτικότητας. Στηρίζεται σε μία σχέση αντιπροσώπευσης των αιτημάτων και των ανησυχιών των πολιτών, τα οποία είναι κάτι πολύ πιο επεξεργασμένο από το άθροισμά τους.
Γιατί ο πολιτικός καλείται να συναρθρώσει τα αιτήματα, να εκτιμήσει τη βαρύτητά τους, να αποφασίσει σύμφωνα με το δημόσιο συμφέρον. Γιατί σε τελική ανάλυση το καθήκον του είναι να διακονεί τη δημοκρατία και όχι να προβάλλει διαρκώς το είδωλό του στα media, όπως θα έκανε κάποιο celebrity για να διατηρήσει τους οπαδούς του. Η δουλειά του δεν είναι απλώς να σχολιάζει την πραγματικότητα με τρόπο αρεστό στους πολλούς. Πολλές φορές μπορεί να αντιληφθεί ότι πρέπει να λειτουργήσει διαπλαστικά προς την κοινή γνώμη καθιερώνοντας νέες αντιλήψεις, ιδέες και πρακτικές στην πολιτική διαδικασία.
Ένα από τα στοιχεία που κατά τη γνώμη μου τεκμηριώνει τη διαχρονική υποβάθμιση της πολιτικής ζωής είναι ότι η πλειονότητα των πολιτικών δεν αντιλαμβάνονται ότι η πολιτική είναι διακονία της δημοκρατίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότεροι πολιτικοί που κατείχαν ηγετικές θέσεις στις κυβερνήσεις, τα κόμματα, το κοινοβούλιο, άλλους δημόσιους θεσμούς όταν πλέον αποσύρονται από την πολιτική επιλέγουν την ιδιώτευση, τη σιωπή, την αποχή.
Μήπως η προσφορά στα κοινά είναι εφικτή μόνον όταν συνδέεται με τους θεσμικούς πόρους που εξασφαλίζουν τα δημόσια αξιώματα; Μήπως είναι ντροπή να εμπλακούν σε κοινωφελείς δραστηριότητες που βελτιώνουν τη δημοκρατία (π.χ. πρωτοβουλίες κοινωνικής αλληλεγγύης που συμβάλλουν στην άρση των κοινωνικών ανισοτήτων); Μήπως τελικά καθοδηγούνται από την χίμαιρα ότι θα περάσουν στην ιστορία επειδή κάποια μέσα ενημέρωσης, πιθανότατα σε σχέση συναλλαγής, τους επιδαψιλεύουν κολακείες για το έργο τους; Μήπως τελικά η σχέση αντιπροσώπευσης με τους πολίτες δεν ήταν παρά το μέσον (λόγω και των πελατειακών σχέσεων), και όχι ο αυτοσκοπός, και τελικά θεωρούν ότι ανήκουν σε μία πολιτική ελίτ και δεν αντέχουν να συναναστρέφονται τους απλούς πολίτες;
Ελπίζω τα παραπάνω να προβληματίσουν για λίγο τους απερχόμενους αρχηγούς, υπουργούς, βουλευτές, δημάρχους, περιφερειάρχες, οι οποίοι αυξάνονται με ραγδαίους ρυθμούς. Μπορούν να συνεχίσουν να είναι χρήσιμοι στην κοινωνία αν έχουν επινοητικότητα και διάθεση για προσφορά. Σε μία συγκυρία κατά την οποία το πολιτικό προσωπικό αντιμετωπίζει πρωτόγνωρη απαξίωση, η ‘ταπείνωση’ της διακονίας του άλλου δίχως ανταλλάγματα μπορεί να είναι μία πραγματική αρετή.
Πηγή: skai.gr
Δημοσίευση σχολίου